انرژیهای تجدید پذیر و پاک

عربستان سعودی؛ پرچم‌دار تولید انرژی خورشیدی دنیا؟!

تصمیم بهت‌برانگیز رهبران عربستان سعودی مبنی بر استفاده گسترده از انرژی‌های تجدیدپذیر و نصب نیروگاه‌های بزرگ خورشیدی و بادی با ظرفیتی معادل کل نیروگاه‌های کنونی ساخته شده در سراسر دنیا، توجه جهانیان را به این شبه‌جزیره بیابانی معطوف کرده است. این کشور پادشاهی ضمن همکاری با لابراتوار ملی انرژی‌های تجدیدپذیر وزارت انرژی ایالات متحده، برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای را جهت آموزش و سنجش قابلیت‌های بهره‌گیری خود از انرژی خورشیدی آغاز نموده است.

در ماه می سال 2013 مهندسان عربستان سعودی، نُه روز را در این لابراتوار پیشرفته که با هدف تغییر الگوهای مصرف انرژی در دنیا و همچنین مطالعه و بررسی فن‌آوری‌هایی نظیر انرژی‌های زمین‌گرمایی و خورشیدی و پیش‌بینی منابع جدید انرژِی ساخته شده گذراندند.

این لابراتوار به‌همراه مؤسسه باتلی که همکار راهبردی آن محسوب می‌شود هم‌اینک از نصب بیش از پنجاه ایستگاه پایش در عربستان سعودی پشتیبانی فنی کرده تا منابع خورشیدی این کشور را مورد سنجش قرار دهد. بدین ترتیب بهترین نقاط برای ساخت نیروگاه‌ها مشخص خواهد شد. از سوی دیگر آموزش کارکنان عرب برای بهره‌برداری، تعمیر و نگهداری از این ایستگاه‌ها، از دیگر تعهدات آمریکایی‌ها محسوب می‌شود.

بر اساس اعلام مدیران این لابراتوار، رهبران عربستان سعودی در نظر دارند طی دو دهه آینده بیش از 50 گیگاوات ظرفیت خورشیدی در این کشور ایجاد کرده و در سال 2032 بیش از 30 درصد از تقاضای برق کشورشان را از انرژی خورشیدی تأمین کنند. این رقم خیره‌کننده بیش از کل ظرفیت نیروگاه‌های خورشیدی نصب شده در سراسر دنیا در سال 2012 میلادی است.

در گزارش اخیر لابراتوار ملی انرژی‌های تجدیدپذیر آمده است: بر اساس چشم‌انداز رویایی دولت عربستان سعودی، تا سال 2030 ظرفیت تولید برق این کشور دو برابر خواهد شد که نیمی از برق تولید شده از منابع تجدیدپذیری نظیر باد، زمین‌گرمایی و خورشید خواهد بود. این گزارش سال 2013 میلادی را به دلیل امضاء قراردادهای این پروژه‌ها یک سال مهم عنوان کرده است.

دولت عربستان سعودی پیش‌بینی کرده که در پایان دوره 20 ساله فرارو، تقاضای برق این کشور به 120 گیگاوات برسد که یافتن راهکارهای تأمین این میزان برق نیازمند برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای خواهد بود. در این زمینه طراحی نیروگاه‌های خورشیدی با ظرفیت 41 گیگاوات برای راه‌اندازی تا سال 2032 از اهمیت زیادی برخوردار است.

قرارداد ساخت اولین نیروگاه 800-500 مگاواتی در آخرین روزهای سال 2013 به امضاء رسید تا مسیر دست‌یابی به ظرفیت 5000 مگاواتی در پنج سال آینده هموارتر گردد. کارشناسان معتقدند هم‌اکنون زمان مناسبی است تا عربستان سعودی ظرفیت استفاده خود از انرژی خورشیدی را افزایش دهد.

پایگاه Arabia Business اعلام کرده با افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی، مشوق اقتصادی استفاده از منابع جدید انرژی‌های پاک فراهم شده و این فرصت برای عربستان سعودی پدید آمده تا با سرمایه‌گذاری در این طرح‌ها، نفت‌خامی را که پیش از این در نیروگاه‌ها جهت تولید برق مصرف می‌کرد به صادرات اختصاص دهد. کاهش 80 درصدی هزینه‌های فن‌آوری‌های بهره‌گیری از انرژی خورشیدی در سال‌های اخیر نیز از دیگر عوامل فراگیری این انرژی پاک محسوب می‌شود. همچنین در حال حاضر هزینه تمام‌شده تولید برق در نیروگاه خورشیدی معادل نصف هزینه برق تولید شده در نیروگاه‌های فسیلی است.

ویل بامهایر مدیر پروژه عربستان‌سعودی در لابراتوار ملی انرژی‌های تجدیدپذیر می‌گوید: عربستان به‌دنبال تنوع‌بخشی به منابع انرژی خود و کاهش وابستگی ریاض به هیدروکربن‌هاست. وی می‌افزاید: در دنیای امروز انرژی‌های تجدیدپذیر تنها یک گزینه نیست بلکه یک ضرورت به‌حساب می‌آید. ما دارای توانایی توسعه انرژی سبز خورشیدی هستیم و نیاز به استفاده از این انرژی‌ها جدی و ضروری است.

بامهایر این‌طور ادامه می‌دهد: رویای ما کسب جایگاه نخست کشورهای دنیا در بخش انرژی تجدیدپذیر توسط عربستان سعودی است. در دنیای ما جوانان نیز برای فعالیت در این بخش آماده همکاری هستند و باید از توانمندی‌های موجود بیشترین بهره را برد. همکاری‌های لابراتوار ملی انرژی‌های تجدیدپذیر و دولت عربستان در بهترین زمان ممکن و با ارائه کاراترین تأسیسات انجام شده و ما از این فرصت شادمان هستیم.

در گزارش لابراتوار با اشاره به مصرف گسترده انرژی در تأسیسات آب شیرین و توربین‌های گرمایی عربستان سعودی جهت تولید برق خانگی و تجاری و افزایش شدید مصرف برق در تابستان (که دمای هوا به 110 درجه فارنهایت رسیده و استفاده 24 ساعته از تجهیزات تهویه مطبوع اجتناب‌ناپذیر می‌کند)، از این شرایط به‌عنوان عاملی مناسب جهت به‌کارگیری انرژی خورشیدی نام برده شده است.

بامهایر می‌گوید: هرچند عربستان دارای روزهای آفتابی زیادی است اما در عین حال با چالش‌هایی نظیر تفاوت آب و هوایی، توفان‌های شن و حتی توفان‌های مقطعی در مناطق شمالی نیز روبروست. ما ارتباط نزدیکی با لابراتوار و باتلی داریم که هر دو طرح‌های جذاب و چشم‌گیری در بخش انرژی‌های پاک دارند. این دو مؤسسه آموزش‌های لازم را در اختیار کارکنان محلی قرار می‌دهند.

گفتنی است عربستان سعودی یک سازمان جدید نیز با نام شهر انرژی‌های هسته‌ای و تجدیدپذیر ملک عبداله برای همکاری پژوهش‌گران و سازندگان نیروگاه‌های خورشیدی احداث کرده است. نانسی کارلیسل مدیر برنامه‌های لابراتوار و تیم وی بر انتقال دانش فنی و فن‌آوری‌های مورد نیاز به سعودی‌ها نظارت داشته‌اند.

از سوی دیگر تام استوفل مدیر بخش خورشیدی لابراتوار معتقد است ملک عبداله و کشورش دریافته‌اند که باید به منابع انرژی غیرفسیلی متکی باشند. آنان باید به مدیران ارشد و سرمایه‌گذاران کشور خود نشان دهند که ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت انرژی تجدیدپذیر تا چه حد گسترده خواهد بود.